PC toen

 Vandaag verschijnt op de Beurs van Bijzondere Uitgevers een boek over 125 jaar het studentenblad Propria Cures. Dit over de twee jaar die ik daarvan meemaakte.

 In de jaren 1967‑1969 was het winter, ook als het zomer was. Heel Amsterdam was links behalve wij. Het redactielokaal lag eenhoog boven de fietsenstalling achter drukkerij Jacob van Campen, met zicht op de Oudezijds Achterburgwal. Een met hout afgeschot hok. De hoofdingang lag aan de Oudezijds Voorburgwal. Met eenhoog de loodzetterij waar de oude zetter Hampe foutloze stroken aflev­erde. Tussen de middag at hij brood uit een trommeltje, legde zijn hoofd op zijn toetsenbord en sliep op de kop af een half uur. Ik liep altijd met een loden regel in mijn zak.

 Meneer van Dongen, chef van de zetterij in een blauwe stofjas, kwam met de brommer uit Noord en klaagde over de meisjes op de pont in minirokjes 'waar je zo onder kon kijken'. Hij was gereformeerd en veranderde elke bastaardvloek in onze stukjes in 'rododendron'.

 De links geworden studentenorganisatie ASVA zei het collectief abonnement op PC op, ze wilden van het geld 'informatiemappen' laten drukken. Wanneer de studenten eenmaal goed geïnformeerd waren over Zuidoost Azië kwam het goed in Vietnam. Zo hadden we van 10.000 opeens 1500 abonnees. Ik suggereerde informatie door het drinkwater te spuiten.

 Wij, dat waren de dichter Karel Soudijn, Peter van Heerden, jongere broer van Jaap, die met Renate Rubinstein ging. Renate, die me soms op de thee sommeerde als ik iets geschreven had wat haar niet zinde, zoals 'het bevolkingsregister in de gracht'. Maar bij de Gemeentegiro kwam ik haar tegen in een donkerrood namaak‑leren rokje en zwartwit gestreepte kousen. Terwijl we wachtten ondervroeg ze me over Bob Dylan, wie dat toch was. Peter kwam bij het Parool terecht waar hij volgens Rudi 'hoofdredacteur van het weerbericht' werd. Verder Theun de Winter, Rudi ter Haar, Hans Vervoort en ik.

 De redactie kwam bijeen in het Oudhollandse Koffiehuis naast het stadhuis dat nu een hotel is. Rudi ‑ dichter van de 'de uitvinding van de romantiek, de zon gaat onder, ik voel mij bijzonder' ‑ was onze belangrijkste redacteur omdat hij nauwelijks schreef, behalve 'Drie omslachtige manieren om weinig geld te verdienen'. Zijn weinige stukken kwamen soms binnen met een getikt begin, een vervolg in rood ballpoint en een slot met potlood. En werden door meneer van Dongen teruggestuurd met 'kopij Hr. ter Haar te laat, kan niet meer mee'.

 Vaak moest ik maandagavond nog twee kolom schrijven ‑ lange tijd bij de een petroleumlamp omdat op Kattenburg geen elektra was. Dat gooide ik 's nachts op de Wallen in de bus, keek naar die ene reusachtige hoer en at een broodje warm vlees op de Nieuwmarkt.

 Rudi's entrees in het koffiehuis waren legendarisch en hij wist het. Hij nam een pauze en zei dan iets als 'mijn moeder heeft zich teruggetrokken uit het openbare leven'. Waarna bleek dat ze in Kampen uit het koor was gestapt.

 Theun en ik deden de layout. Zo vonden we in een schoenendoos de oude kop van PC terug, die er nu nog boven staat. Hans was al volwassen had een brommer, een baan bij het buro Interview en een woonboot aan de Dijksgracht. Daar haalden we een nacht door. Er zijn foto’s van, gemaakt zomer 1967 in de vroege ochtend. Rudi ontbreekt. Karel Soudijn had de redactie al verlaten

Fotorechten-chaos

 De leuke en behulpzame site literairedebuten.nl stopt ermee, na een gepeperde rekening van een fotografe. Hoe zit dat?

 Twee jaar terug begon de site debuten te bespreken. Dertig erkende schrij­vers deden mee. Inmid­dels zijn 110 debuten besproken en maandelijks door 1000 lezers bekeken. Bij elk stukje staat een postzegelfoto van de schrijver. Hans Vervoort, initiatiefnemer: 'Foto's met een duidelijke vermel­ding van fotograaf of IPTC/EXIF‑gegevens (aan het fotobestand gekoppelde informatie over o.m. copyrights) nemen wij niet over, bij de andere nemen we aan dat ze (in elk geval in thumbnail‑formaat) tot het publieke domein behoren. Zodra een fotograaf bezwaar maakt wordt die direct van de website gehaald.'

 Maar nu vroeg opeens een fotografe (Quintalle Nix) 968 euro voor minifoto's van drie auteurs die zonder naam of copyright‑­teken op de site van uitgever Nieuw Amsterdam ston­den en een foto van een schrijver van Augustus waarbij de fotograaf wel was gemeld, maar niet vlakbij de foto, en daardoor over het hoofd gezien. De foto's werden meteen verwijderd maar mevrouw Nix handhaafde haar rekening. En dat betekent het eind van de site, die geen inkomsten heeft.

 De fotografe staat in haar recht. Zelfs op anoniem op internet geplaatste foto's zitten rechten. Vervoort heeft het bedrag dus uit eigen zak betaald. Wel vindt hij dat fotografen meer hun best moeten doen om hun naam bij de foto's te zetten die ze op internet publiceren. En ook dat uitgevers er wat voor over moeten hebben om de thumbnail‑portretjes van hun auteurs gratis overneembaar te maken. Anno 2013 moeten schrijvers het immers erg hebben van sociale media. Het blijft een idiote situatie.

Tags: 

Bersiaptijd

 Met de gruwelen die Hollanders en Indische Nederlanders in In­donesië zijn overkomen tussen oktober 1945 tot april 1946, in het machtsvacuüm na de Japanse tijd, weten we nog steeds geen raad.

 Er is nauwelijks over geschreven. In deze 'Bersiap-tijd' hebben fanatieke jonge Indonesiërs, de pemoeda's tegen de twintigduizend van hen vermoord, vaak met kapmessen en bamboesperen. 'Getjingtjangd', zoals het heette.

 Hans Vervoort - die in een Japans kamp zat en er zijn broer­tje verloor - schrijft erover in het juist verschenen derde nummer van het tijdschrift Extaze, dat voor een deel over 'oorlog' gaat. Waarom bleef deze episode verzwegen? De geschiedenis kan het niet plaatsen, denkt Hans. Wij Hollanders waren immers 300 jaar lang de koloniale onderdrukkers van een vreedzaam en dociel volk geweest. En dan zo'n orgie van geweld?

 Op 15 augustus as. komt er voor het eerst een documentaire - van Pia van der Molen - op tv.

Thomas Rap

Thomas Rap (2)

Morgenavond na achten gaat het in de Avonden over de legendarische uitgever Thomas Rap (1933-1999). Wim Brands en ik praten met Dirk-Jan Arensman schrijver van de net verschenen biografie 'Thomas Rap, een vrijbuiter in boeken'.Hans Vervoort was een van de velen die bij Rap debuteerde. Voor een eerdere, nooit doorgegane biografie schreef hij z'n herinneringen op. Waaruit:

 'Thomas was een gezelligheidsdier, er moest gelachen kunnen worden. En dan kwamen de boeken vanzelf.
In die rol leerde ik hem kennen toen we met een groepje jonge schrijvers in het begin van de jaren 70 de achterpagina van het weekblad de Nieuwe Linie vulden. Thomas was de jeugdherberg-vader van de groep en wekelijks kwamen we een uurtje bijeen op zijn kantoortje om onze stukjes in te leveren en het 'lijstje van de week' te maken.
Dat kon een lijstje zijn van manieren om korzelig afscheid van iemand te nemen tot nieuwe typebenamingen voor auto's (Ford Meniscus, Citroen Migraine, Lambretta Lambiek). Of nieuwe muziekinstrumenten: banjoline, trommelharp, knijpfluit, grondtoeter...
Er werd veel gelachen op die middagen. Toch sloeg een enkele keer het uitgeversvak toe. Thomas had in die tijd het idee om een Groot Nederlands Soldatenboek te maken, en daarvoor een oproep om materiaal geplaatst in een krant. Met als resultaat een grote stapel boeken, foto's en geschriften, een kogel, een knoop, en wat ridderorden. Maar hoe moest het nu verder? '

 Toen hij hoorde dat ik in dienst was geweest, een zeldzame uitzondering in de Amsterdamse bevolking, greep hij mij meteen bij de kladden. Dat boek moest gemaakt worden! Ik kende een Haarlemmer die ook zijn dienstplicht had vervuld en via een oude schoolvriend (inmiddels bibliotheek-directeur) kregen we de hulp van een stagiaire, die Robert Kennedy heette en daarom ook prominent vermeld werd op de titelpagina. We maakten een collage van het ingestuurde materiaal, schreven er wat olijke teksten bij en in 1970 verscheen  bij Rap het 'Klein Nederlands Soldatenboek, eerder aangekondigd als Groot Nederlands Soldatenboek'.
Die langwerpige titel was van Thomas en ik kan het niet helpen, ik word er nog steeds lacherig van.
De kogel, de knoop en een aantal andere inzendingen heb ik nog lang bewaard, want administratie was niet Thomas' sterke kant en al uitpakkend had hij wel eens vergeten het adres te noteren.
Mijn echte eigen debuut was de verhalenbundel 'Kleine stukjes om te lezen' dat ook in 1970 verscheen.
(...)
 Als iemand geschikt was voor de rol van bekende Nederlander dan was het toch wel Thomas, met zijn vlotte babbel en vrolijke 'uitstraling'. Maar ik heb hem nooit gezien bij ontbijt- of lunch- of avond-televisie, bij praatprogramma's of bij spelletjes. Hij zal toch te serieus, te netjes en te kritisch geweest zijn om dat pad te begaan. Een uitstervend ras, de Thomas Rappen van deze wereld.

Tags: 

Hans Vervoort

 Nu onvoorstelbaar, maar er was een tijd dat de werknemers van De Weekbladpers - journalisten van o.a. Vrij Nederland, Opzij en Voetbal International verenigd in een Coöperatieve Werknemers Vereniging - de baas waren van hun eigen bedrijf. Ze stelden een directie aan om een beleid te maken dat ze zinde.

 En waarom niet, zegt Hans Vervoort. 'Als we het beleid in heel Nederland laten maken op grond van de stemmen van de kiezers dan kan dat in zo'n klein bedrijf toch zeker.'De beschreven vorm van werknemers zelfbestuur lijkt hoogst actueel nu bijna alle uitgeverijen en dagbladen verhandelbaar blijken.Vanavond was ik bij Vervoort om te praten over het eerste deel van zijn trilogie 'Het Bedrijf'. Dat bedrijf is De Weekbladpers, waar hij in 1975 binnenkwam als marktonderzoeker. Aan het eind van dit eerste deel is hij adjunct onder directeur Theo Bouwman, die net als andere bekendheden onder zijn eigen naam voorkomt in deze roman. Roman? Ja 'het zijn later opgetekende herinneringen en dus per definitie fictie' definieert Vervoort. Ik ben het met hem eens, ook alle zg. oral history is eigenlijk fictie. Maandag 21.15 in De Avonden.

Tags: 
Hans Vervoort
Beluister fragment