Gebroken landschappen

 Een passende titel voor wat vier Hollandse schilders uithalen met de horizon. 'Een lijn is al een landschap,' zei Ger van Elk (1941-2014). Die lijn, de horizon, daarom draait heel de tentoonstelling Broken Landscapes in Schiedam.

 De tentoonstelling geeft de antwoorden van de vier op de horizonkwestie. No stone unturned. Dit is een grondige expositie. Ger Dekkers, Jan Dibbets, Jaap van den Ende en Van Elk, op gespannen voet staan ze met het Hollands landschap en ze stellen zich te weer. Dibbets laat bergen oprijzen in het vlakke land, zet het perspe­ctief naar zijn hand.

 Van Elk maakt het bonter, hij snijdt het landschap exact op de horizon in tweeën, waarna land en water kunnen scharnieren. Of hij laat je alleen naar de zijkant van zijn schilderijen of foto's - ze zijn allebei tegelijk - kijken.

 Zoals ik het eens van Ben Akkerman - de man die de horizon overwon - leerde: 'Kijk altijd naar de zijkant van een doek. Waar het ophoudt, daar gebeurt het.' Hij had ook kunnen zeggen 'daar begint het'. En zo zie je in Schiedam van Van Elk een hele wand met alleen zijkanten van verder vrijwel lege doeken.

 Je zit er als schilder maar mee, met die lijn. Wat kan je doen? Dibbets hangt z'n panelen scheef, waarbij de horizon een lijn blijft. En hij snijdt in de voorstelling, zee naast gras, maar de lijn blijft. Abstract of concreet, de horizon is taai.

 Wat ook kan is het kader aanpassen aan de voorstelling, zoals Jaap van den Ende. Dan krijg je een wolkvormig, of verkeerspleinvormig doek.

 Ger Dekkers snijdt zichtpunten aan elkaar om de lijn te trotseren. Vergeefs.

 Niemand ontkomt. Ze houden van hun horizon, al beklemt hij nog zo. En daarmee van de oneindigheid. Alles uit de ene streep.