Milena

 De brieven (1920-1922) van Franz Kafka aan zijn grote liefde, de journaliste Milena Jesenska zijn bewaard, je kunt je er deze kerst in begraven. Van haar - ze vertaalde hem ook in het Tsjechisch - zijn er maar acht. Wie was Milena? Aan Kafka's vriend Max Brod schreef ze in 1920 onder meer:

 'Ach nee, deze hele wereld is en blijft voor hem een raadsel. Een geheimzinnig mysterie. Iets wat hij niet volbrengen kan, en wat hij met ontroerend pure naïveteit in anderen bewondert, omdat het 'vlijtig' is. Toen ik hem van mijn man vertelde, die mij honderd keer op een jaar ontrouw is, die mij en tal van andere vrouwen in een soort ban houdt, begon zijn gezicht van een zelfde ontzag te stralen als die keer, toen hij van zijn directeur sprak, die zo snel kon typen en om die reden zo'n voortreffelijk man is, en als die keer toen hij van zijn verloofde [Felice Bauer] sprak die zo 'vlijtig' was. (...)

 'Hij is absoluut niet in staat te liegen, zoals hij niet in staat is zich te bedrinken. Hij heeft nergens toevlucht of onder­dak. Daarom is hij blootgesteld aan alles waartegen wij beschermd zijn. (...) 

 Van Milena is nu een boekje met vertaalde 'columns' verschenen uit die zelfde jaren, bij uitgeverij Voetnoot, 'De weg naar eenvoud'. Max Brod vond al dat ze gebundeld moesten wor­den.